France Prešeren - pjesnik slobode

France Prešeren. Davne 1800. godine na današnji dan rodio je se jedan od najslavnijih pjesnika Slovenije i šire okolice. U svojoj dugoj karijeri radio je kao prevodilac, odvjetnik, književnik, a svoj puni domet ostvario je u književnosti kao esencijalni pobornik formiranja slovenskoga nacionalnog identiteta u književnom djelokrugu.

Njegov je Sonetni vijenac ljubavni raskorak napunjen intimnim pjesničkim duhom s primjesama otuđenosti, klonulosti i romantičarske samoće. Romantizam, stilska epoha s početka 19. stoljeća upravo je prezentirala sve navedeno: samotnjački duh, umjetnika genija jakoga emocionalnog naboja, nacionalnoga junaka, istraživača dalekih egzotičnih krajeva. France Prešeren bio je seljačko dijete, rođen u mnogobrojnoj obitelji (treći od osmero djece). Već kao maleno dijete pokazuje izvanredne intelektualne sposobnosti, biva proglašen najboljim učenikom ljubljanske gimnazije, usputno piše prve pjesme i na kraju doktorira na pravu. Prešerenov pjesnički stil odudara od početnoga romantičarskog smjera iako ga jednim dijelom obuhvaća.

Soneti posvećeni njegovoj najvećoj ljubavi Juliji napisani su raskošnim bojama, pjesničkim slikama prirodnoga intenziteta i neizostavne ritmičnosti. Poetski opus Prešerenovoga stvaralaštva počinje od matične domovine Slovenije, proteže se planinama, udolinama i zaustavlja se na nizini. France Prešeren preminuo je 8. veljače 1849. godine u rodnoj Sloveniji, u Kranju od ciroze jetre. Na vlastitoj samrti će ostaviti jednu čuvenu zagonetku za sobom izričući rečenicu koja ni do danas nije do kraja razjašnjena: "Za mene bi bilo bolje da nikada nisam bio u Ribnici."

Prof. Ivan Vrljić