NOVE GENERACIJE Znate li neke od navedenih pojmova? Možda ste upravo žrtva digitalnog nasilja

Cyber mobing, trolovanje, slutshejmovanje, podsuknjivanje, deepfake pornografija, cyber egzibicionizam, zlostavljački sexting, grumiranje u online prostoru, doxovanje, deadnejmiranje... Jeste li ikada čuli za neke od ovih pojmova?

Čak i da niste, velika je vjerovatnoća da je neka osoba iz vašeg neposrednog okruženja, ako ne i vi sami, bila akter nekog o njih, piše Telegraf.

Djevojčice, djevojke i mlade žene, čak 58% njih, našlo se u ulozi žrtve digitalnog nasilja i rodno zasnovanog online uznemiravanja, podaci su koji stoje u nedavno objavljenom Pojmovnik rodno zasnovanog nasilja posredstvom tehnologije, autorice Hristina Cvetinčanin Knežević, objavljenog na stranici UNFPA Serbia.

Pojavni oblici cyber nasilja brojni su, a čini se da sa razvojem tehnologija i digitalnog svijeta, stvaraju se novi, te njihov broj nije konačan.

Forme nasilja grupirane su u četiri velike grupe u pojmovniku, objavio je Telegraf. Prvu grupu čini cyber (ili digitalno) nasilje i rodno zasnovano online uznemiravanje, druga seksualno nasilje u digitalnom okruženju, s posebnim naglaskom na neželjena seksualna iskustva posredovana tehnologijom, treća sadrži oblike nasilja čiji je cilj ugrožavanje sigurnosti i privatnosti posredstvom tehnologije, dok četvrta obuhvata druge oblike nasilja u digitalnom okruženju.

Neke od definicija

- Cyber ili digitalno nasilje (cyberbulling) - 'krovni termin koji obuhvaća različite oblike nasilja na internetu, odnosno, nasilja koje se sprovodi posredstvom tehnologije';

- Umreženo uznemiravanje, često nazivano i cyber mobing (engl. cyber mobbing) - 'sastoji se od organiziranih, koordiniranih i sistematskih napada grupe ljudi na određene pojedince, odnosno, pojedinke, ili ideje, kao što čine grupe koje napadaju feministkinje ili one koji se bore protiv rasizma';

- Rodni i seksistički govor mržnje (engl. [Gendered or sexist] hate speech) - 'obuhvata bilo koju vrstu komunikacije, kroz govor, tekst ili neverbalno ponašanje, kojom se napada, ponižava, vrijeđa i diskriminira osoba na osnovu pola, roda, seksualne orijentacije ili rodnog identiteta. U rodni i seksistički govor mržnje spadaju seks posramljivanje i trolovanje, posebno trolovanje na osnovu roda, uključujući i potpirivanje i trolovanje u cilju zastrašivanja';

- Seks posramljivanje online (engl. slut-shaming online) - 'nerijetko nazivano i slutshejmovanjem, jeste oblik rodno zasnovanog nasilja često usmjerenog na tinejdžerke i LGBTQIA+ osobe, koje bivaju diskriminirane i ponižavane jer ne ispunjavaju društvene i rodne norme u vezi sa seksualnim ponašanjem, izgledom i seksualnošću';

- Trolovanje (engl. trolling) - 'oblik cyber zlostavljanja čiji je cilj da se druge osobe iznerviraju i/ili da se internet diskusija na određenu temu obesmisli i spriječi konstruktivna i civilizirana razmjena različitih mišljenja';

- Podsuknjavanje (engl. upskirting) i perverznjačko fotografiranje (engl. creepshots) - 'obuhvataju snimanje djevojčica, djevojaka i žena na javnim mjestima, a bez njihove dozvole';

- Lažna (deepfake) pornografija (engl. deepfake pornography) - 'nastaje bez pristanka osobe čiji se lik koristi u pornografskom materijalu, i predstavlja oblik pornografije bez suglasnosti';

- Cyber egzibicionizam (engl. cyberflashing) - 'predstavlja oblik zlostavljanja posredstvom fotografija prilikom koga se nepoznatim osobama, bez njihovog pristanka, šalju seksualno eksplicitne fotografije i video snimci';

- Grumovanje u online prostoru (engl. grooming online) - 'predstavlja predatorski oblik ponašanja čija je namjera da se stupi u kontakt s djecom i mladima putem društvenih mreža ili drugih digitalnih platformi, a sve u cilju seksualnog nasilja';

- Doxiranje (engl. doxxing ili doxing) - 'predstavlja oblik digitalnog rodno zasnovanog uznemiravanja u okviru kojeg jedna osoba, doxer, prikuplja podatke o drugoj osobi, analizira ih i objavljuje, a sve to s namjerom da tu drugu osobu prikaže u negativnom svjetlu i naruši njen ugled i/ili sigurnost';

- Catfishing (engl. catfishing) - 'dolazi do lažnog predstavljanja s ciljem prijevare. Catfishing se najčešće odvija tako što se žrtva zaljubi u počinitelja te, kada razvije intimna osjećanja i povjeruje da su u vezi, počinitelj od nje traži novac ili poklone, kako bi stekao financijsku korist';

- Bombardiranje na Googleu (engl. Google bombing) - ' uključuje ciljano prilagođavanje algoritma radi pozicioniranja stranica na internetu koji sadrže zlonamjerne i netočne informacije o nekoj osobi ili pojavi, tako da se upravo oni vide prvi ili među prvima kada se pretražuje zadati pojam ili osoba';

- Astroturfing (engl. astroturfing) - 'praksa objavljivanja i širenja informacija i sadržaja (čiji cilj može biti i maltretiranje i zlostavljanje) na internetu, a s namjerom stvaranja utiska da je do toga došlo na prirodan, organski način, te da je riječ o općeprihvaćenom gledištu'.